Proponujemy państwu film, który przybliży niezwykły epizod z 1938 rok – Wielki Kongres Polaków w Niemczech. Materiały archiwalne zaprezentowane w filmie przetrwały do dnia dzisiejszego w szczególnych i sensacyjnych okolicznościach.
Członkowie Związku podpisali umowę z niemieckim radiem na wykonanie nagrania uroczystości. Przewidzieli oczywiście możliwość sabotażu i w noc poprzedzającą uroczystość potajemnie podłączyli własne urządzenia nagrywające do instalacji niemieckiej znajdującej się w teatrze. Po zakończeniu uroczystości, niemieckie radio z przykrością stwierdziło, że z przyczyn technicznych nie udało się dokonać zapisu. Niemieckie taśmy oczywiście zostały zarekwirowane przez tajną policję. Jakież zdziwienie ogarnęło władze Gestapo gdy tydzień później Polskie Radio wyemitowało relację z Kongresu wysłuchaną uroczyście we wszystkich polskich placówkach związku. Niebawem wydano oprawiony album zawierający pięć płyt z nagraniem, który został w nakładzie 500 sztuk rozprowadzony wśród polskich działaczy. W 1939 roku niemiecka policja podczas przeszukań niszczyła znalezione płyty, aby ślad ich kompromitacji zniknął na zawsze. Większość albumów została unicestwiona.
Film opracowano w Dziale Artystyczno-Historycznym Muzeum Zachodniokaszubskiego, który opiekuje się Muzeum Szkoły Polskiej w Płotowie. Materiał zrealizowany został przez starszego kustosza Macieja Kwaśkiewicza i kustosz Katarzynę Juchniewicz. Zaprezentowany jest fragment stałej ekspozycji historycznej, do odwiedzania której zapraszamy, gdy będzie już taka możliwość.